Dag 1

Kwaliteit van toetsen en beoordelen en een eerste opstap naar toetsbeleid

3 december 2013

Agenda van dag 1:

•    Kennismaking
•    Doelen scholingstraject en dag 1
•    Inleiding toetstheorie
     –  Functies van toetsen
     –  Toetsontwerp en het toetsproces
     –  Toetsen van complexe vaardigheden
•    Praktische opdracht: van ist naar soll
•    Methoden voor formatief toetsen

Waar denk je aan bij  kwaliteit van toetsen en beoordelen?

 

• Betrouwbaarheid
• Validiteit
• Relevantie
• Objectiviteit
• Efficiëntie
• Moeilijkheid

Kwaliteitspiramide voor eigentijds toetsen en beoordelen:

Joosten-ten Brinke, D. (2011). Eigentijds toetsen en beoordelen (lectorale rede). Tilburg: Fontys Hogescholen;
Sluijsmans, D. M. A., Peeters, A., Jakobs, L., & Weijzen, S.(2012). De kwaliteit van toetsing onder de loep. Tijdschrift OnderwijsInnovatie, 4, 17-25.

 

Toetsproces in schema:

Toetsontwerp:

De 5 basisvragen bij toetsontwerp:
•    Waarom toetsen we?
•    Wanneer toetsen we?
•    Wat toetsen we?
•    Wie toetsen er?
•    Hoe wordt er getoetst?

1. Waarom toetsen we?
Informatie verzamelen…

• over prestaties en ontwikkeling van de studenten…

Met als doel:

• bepalen óf de studenten bepaalde stof beheersen
• bepalen welke stof ze wel beheersen èn welke niet….
• bepalen hoe we ze kunnen helpen in hun verdere ontwikkeling
• ons informatie te geven over onze  instructies
• ons onderwijs te evalueren en bij te stellen
• externe legitimering

Wat is nodig?
Hoe?   Doelen? Waar sta ik?   >>> Toetsen

Functie van toetsen
•    Om te bepalen óf de studenten bepaalde stof beheersen:
» Summatieve functie van toetsen: waar sta ik nu?
•    toetsen om beslissingen te kunnen nemen in termen van zakken/slagen, zitten blijven/overgaan, ….
–  Bij summatieve toetsen gaat het om: assessment of learning

» Formatieve functie van toetsen:
•    toetsen om te bepalen welke stof ze wel beheersen èn welke niet en om te bepalen hoe we ze kunnen helpen in hun verdere ontwikkeling. Hoe overbruggen we de kloof? Waar ga ik naar toe? Waar sta ik nu?
Formatief toetsen… is een  onderdeel van de dagelijkse onderwijspraktijk waarbij docenten en (mede)studenten informatie zoeken en verwerken ten behoeve van de verdere ontwikkeling van het leren.
(AfL experts, Dunedin  New Zealand, 2009)
- Bij formatieve toetsen gaat het om: assessment for learning

2. Wanneer toetsen we?
Vooraf: entreetoetsen, diagnostische toetsen
Tussentijds: oefentoetsen, vragen stellen, dialoog
Achteraf: certificering

3. Wat toetsen we?
•    Leerdoelen, instructie en toetsing moeten op één lijn zitten (Biggs, 1996)
•    Leerdoelen
•    Formulering op basis van een taxonomie:
      –  Bloom (KITASE)
      –  RTTI
      –  Anderson & Kratwohl (WITAEC)

•    Wat we willen toetsen leggen we vast in een toetsmatrijs

 

Voorbeeld Toetsmatrijs

Naam Toets

Leerdoel
(of inhoud)                  

                   Aantal vragen   Niveau waarop moet worden  getoetst
                                           Weten                  Begrip             Toepassing        Analyseren
                                                                                                                       evalueren & creëren
1.1                    3                       2                       1

1.2                    2                       2

1.3                    2                                                1                       1

2.1                    3                                                                         2                        1

2.2                    3                       1                       1                       1

2.3                    3                                                3

3.1                    2                                                                                                    2

3.2                    2                                                                                                    2

Totaal               20                     5                       6                       4                         5


Validiteit
•    De mate waarin de toets meet wat het beoogt te meten.
•    Relevantie (ofwel begripsvaliditeit)
•    Evenwichtigheid (ofwel inhoudsvaliditeit)

4. Wie toetsen er?

•    Wie zijn betrokken bij toetsing en wie is verantwoordelijk?
–  Leraren
–  Leerlingen
–  Externen (zoals Cito)

5. Hoe wordt getoetst?
•    Toetsvormen

• Elke toets  heeft nadelen; zorg ervoor dat de keuzes voor toetsvormen gebeurt vanuit het           toetsprogramma;
• Schriftelijke toetsen, Schoolexamens (volgens de richtlijnen uit het PTA), Luistertoetsen, Practica, Schriftelijke overhoringen, Mondelinge overhoringen, Spreekvaardigheid, Projectwerk, Presentaties, Werkstukken, Boekverslagen, Dossier, Voortgangstoets, CSE

•    Toetsorganisatie en toetsprogramma
•    Een toets = opdracht + antwoord

Naar een  eigen  toetsbeleid

Huidige situatie (?):

• drang naar cijfers
• te weinig gericht op de interactie tussen leerling en leerkracht of leerlingen onderling (ouders?)
• gestandaardiseerde toetsen
• de informatie-armheid van feedback
• niet gericht zijn op lange termijn leren
• weinig feedback gericht op zelfregulatie

Maar wat zou je in je eigen school willen? Wat is je visie op kwaliteit van toetsing?

Format  toetsbeleid
•    Doel toetsbeleid
•    Visie op toetsen
•    Toetsprogramma
      –  Toetsvormen
      –  Programmering van toetsen
•    Toetsorganisatie
      –  Betrokkenen
      –  Procedures
–  Klachten  en beroep
•    Kwaliteitsborging